دواى چه‌ند بوحرانێكى دارايى يه‌ك به‌دواى يه‌كدا كه‌ وڵاتانى عه‌ره‌بى و زۆر وڵاتى ديكه‌ى گرته‌وه‌، چه‌ند وڵاتێك هه‌ستان به‌ داڕشتنه‌وه‌ و دانانى چه‌ند ياسا و ڕێنماييه‌كى گونجاو كه‌ يارمه‌تيده‌ريان بوو له‌ دووباره‌ باشتر كردنه‌وه‌ى بارودۆخه‌كه‌، هه‌روه‌ها توانيان چه‌ندين ده‌ستكه‌وت و سه‌ركه‌وتن به‌ديبێنن له‌ چه‌ندين بوارى ديكه‌دا كه‌ كه‌مكردنه‌وه‌ى خه‌رجيه‌كانى حكومه‌ت و داخوازى به‌كارهێنه‌ران و هه‌روه‌ها كه‌م كردنه‌وه‌ى كورتهێنانى بودجه‌ و قه‌رزى گشتى له‌ خۆ ده‌گرێت.

هه‌ندێك وڵاتى كه‌نداو و ڕۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاست بۆ به‌ده‌ستهێنانى تواناى به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى بوحرانه‌ داراييه‌كان و كه‌مكردنه‌وه‌ى زه‌ره‌ر و كه‌مكردنه‌وه‌ى بڕى قه‌رز و زيادكردنى پاشكه‌وتى بانكى و سه‌رمايه‌ و زوو به‌كاش بوونى سه‌رمايه‌ به‌ مه‌به‌ستى به‌رزكردنه‌وه‌ى بڕى پێويستى سه‌رمايه‌ و پێگەی دارايى، دووباره‌ باسل 3 (basel III) جێبه‌جێده‌كه‌ن.

كه‌رتى بانكى ده‌ورێكى گرينگى هه‌يه‌ له‌ بوارى ئابووريدا چونكه‌ ئامێرى دابينكردنى سه‌رمايه‌ى پێويست، پاڵپشتى چه‌ندين كه‌رتى ئابوورى، و خێراتر كردنى گه‌شه‌سه‌ندنى ئابوورى به‌تايبه‌تى له‌ بوارى سه‌رمايه‌گوزارى و هه‌روه‌ها ڕاكێشانى سه‌رنج و هێنانى سه‌رمايه‌گوزارى ده‌ره‌كيه‌. پاڵپشتى بيناسازى و پڕۆژه‌ و بنيادى بازرگانى و چالاكيه‌ بانكيه‌كان كه‌ يارمه‌تيده‌ره‌ بۆ هاوهه‌نگاوبوون له‌گه‌ڵ پێشوه‌چوونه‌ ده‌ره‌كيه‌كان و به‌ جيهانى بوون و دروستكردنى تواناى خۆيى و به‌رگرى كردن له‌ هه‌ڵاوسان و بوحرانى دارايى و سود وه‌رگرتن له‌ به‌جيهانى بوونى ميديا و ئاڵوگۆڕى زانيارى و شاره‌زايى له‌ڕێى كرانه‌وه‌ به‌ڕووى لێهاتووی وڵاتانى ديكه‌وه‌ و ئاشنابوون به‌ مه‌فهومى حكومه‌تدارى راست كه‌ شه‌فافيه‌ت، دروستى به‌رپرسياريه‌تى و به‌هێزكردنى پرۆسه‌ى كۆنترۆڵى دارايى له‌ خۆ ده‌گرێت.

له‌سه‌ر ئاستى ناوخۆيى، عێراق پێشوه‌چوونێكى به‌رچاوى به‌خۆيه‌وه‌ بينيوه‌ له‌ بوارى گه‌شه‌سه‌ندنى دارايى كه‌ به‌ به‌رزترين ڕێژه‌ى گه‌شه‌سه‌ندن گه‌شتووه‌ چونكه‌ به‌رهه‌مهێنانى زياترى نه‌وت و ناردنه‌ ده‌ره‌وه‌ى بووه‌ته‌ هۆكارى زيادكردنى هاورده‌كردن. كۆى بوجه‌ى 2014 كه‌ بريتيه‌ له‌ 140 مليارد دۆلار گه‌وره‌ترين بودجه‌يه‌ له‌چاو ساڵانى پێشوو. ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ده‌گه‌يه‌نێت كه‌ هه‌لى پێشوه‌چوون و سه‌رمايه‌گوزارى له‌ عێراق به‌گشتى و هه‌رێمى كوردستان به‌تايبه‌تى زيادى كردوه‌. هه‌روه‌ها پێشبينى ئه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌ هه‌رێمى كوردستان داهاتێكى زياتر به‌ده‌ست بێنێت له‌ڕێگه‌ى زياتر كردنى هه‌نارده‌كردنى نه‌وتى هه‌رێم. ئه‌م داهاته‌ش ته‌رخان ده‌كرێت بۆ جێبه‌جێكردنى پلانيكى ستراتيجى له‌ داهاتوودا بۆ باشتركردنى بنيادگوزارى و باشتر كردنى كه‌رتى كشتوكاڵ و دابينكردنى ئاسانكارى زياتر بۆ كارگه‌ پيشه‌سازيه‌ بيانيه‌كان له‌خۆ ده‌گرێت. هه‌روه‌ها هه‌رێم ده‌توانێت به‌شێك له‌ پێداويستيه‌ هاورده‌كراوه‌كانى عێراق دابين بكات كه‌ گه‌وره‌ترين به‌شى سه‌وداكه‌ريه‌ ئابووريه‌كانى عێراقه‌ له‌گه‌ڵ ولاَتانى ديكه‌دا.

بۆ زياتر به‌هێزكردنى ميكانيزمه‌كانى بازار، باشتركردنى كاريى، و به‌ره‌وپێشبردنى به‌رێوه‌به‌رى دارايى سه‌رمايه‌، عێراق به‌ گشتى پێويسته‌ به‌ پرۆسه‌ى دووباره‌ دروستكرنه‌وه‌ دا بڕوات. ئه‌مه‌ش له‌ ڕێگه‌ى زيادكردنى ده‌ورى كه‌رتى تايبه‌ت و بانكه‌ تايبه‌ته‌كان له‌ چالاكيه‌ نێوخۆيى و ده‌ره‌كيه‌كانه‌وه‌ به‌ پشت به‌ستن به‌و پێشنيارانه‌ى كه‌ له‌لايه‌ن كۆنفرانس و ليژنه‌ بانكيه‌كانه‌ ده‌كرێت.

ئه‌م پێشوه‌چوونه‌ به‌رده‌وامه‌ وايكردووه‌ كه‌ زۆربه‌ى دامه‌زراوه‌ نێوده‌وڵه‌تيه‌كان چالاكيه‌كانيان زياد بكه‌ن و لقى خۆيان له‌ عێراقدا بكه‌نه‌وه‌. بۆ نموونه‌ (Bank of International Settlment) ئاماده‌بوونى خۆى ڕاگه‌ياندوه‌ بۆ خه‌واندنى پاره‌. ئه‌مه‌ش چاوه‌ڕوانيه‌كانى گه‌شه‌سه‌ندنى زياتر و سه‌ركه‌وتن، پێدانى ئيعتبار به‌ وڵاته‌كه‌ بۆ سود وه‌رگرتن له‌ خزمه‌تگوزاريه‌كانى بانكه‌ نێوده‌وڵه‌تيه‌كان زياتر ده‌كات. ئه‌مه‌ش پێشه‌نگێكه‌ بۆ گه‌شه‌سه‌ندنى دارايى و سه‌رمايه‌گوازارى. هه‌روه‌ها بانكه‌كانيش ده‌توانن به‌رده‌وام بن له‌سه‌ر بازرگانى له‌گه‌ڵ باشترين بانكه‌ نێوده‌وڵه‌تيه‌كان و زيادكردنى سه‌رمايه‌ و تواناى دارايى. به‌تايبه‌تيش كاراكردنى كه‌رتى بازرگانى و به‌رهه‌مهێنان له‌ڕێگه‌ى سه‌رمايه‌گوزارى له‌ چه‌ند پڕۆژه‌ى پيشه‌سازى، كشتوكاڵى، بانكى، و بازرگانى دا. به‌كارهێنانى سه‌رمايه‌ى بانك به‌ باشترين شێوه‌ له‌ كه‌رته‌ جياوازه‌كاندا به‌ جۆرێك كه‌ زۆرترين داهات به‌ده‌ست بێنێت بۆ خاوه‌ن پشك و ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ پاره‌يان له‌ بانكدا داناوه‌.

بانكى كوردستانی نێوده‌وڵه‌تى سه‌رمايه‌كه‌ى بۆ 400 مليارد دينارى عێراقى به‌رز كردوه‌ته‌وه‌ و چاوه‌ڕوانيش ده‌كرێت كه‌ بۆ زياتريش به‌رز بكرێته‌وه‌ له‌ ساڵى 2015 دا. ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆى زيادكردنى چالاكيه‌ سه‌رمايه‌گوزاريه‌كان به‌ گوێره‌ى ياسا و پێڕه‌وى ئيسلام (مورابحه‌، موشارك، و موزاربه‌) .

بانكى كوردستانی نێوده‌وڵه‌تى سه‌رمايه‌گوزارى ده‌كات له‌ بوارى بيناسازى بانكى و هێنانى تازه‌ترين و پێشكه‌وتووترين ته‌كنه‌لۆجياى پيشه‌سازى بانكى وه‌ك، ماسته‌ر كارت و سيسته‌مى بانكيى ئه‌ليكترۆنى و ئامرازى گونجاوى په‌يوه‌نديكردن.